Trong thời đại toàn cầu hóa ngày nay, hoạt động xuất nhập khẩu đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc kết nối các thị trường và thúc đẩy sự phát triển kinh tế toàn cầu. Từ việc vận chuyển hàng hóa qua biên giới đến việc thực hiện các giao dịch thương mại quốc tế, ngành này không chỉ mang lại cơ hội kinh doanh mà còn đặt ra nhiều thách thức và yêu cầu về hiểu biết chuyên môn và kỹ năng quản lý. Trong bối cảnh đó, việc hiểu biết sâu về logistics và quản lý chuỗi cung ứng trở thành yếu tố then chốt đối với sự thành công của các doanh nghiệp và cá nhân muốn tham gia vào lĩnh vực này. Tại Cơ sở II Trường Đại học Ngoại Thương tại TP.HCM, chuyên ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng định hướng nghề nghiệp quốc tế đang thu hút sự chú ý và quan tâm đặc biệt từ phía các bạn học sinh, sinh viên mong muốn theo đuổi lĩnh vực đầy tiềm năng này. Để cung cấp thêm thông tin chi tiết và cụ thể về cơ hội nghề nghiệp của chuyên ngành này, Bộ môn Kinh doanh & Thương mại Quốc tế đã có buổi phỏng vấn với chị Trương Thị Mỹ Duyên hiện là Trưởng Bộ phận Kinh doanh Đại lý quốc tế tại Công ty TNHH MTV VICONSHIP Hồ Chí Minh. Hãy cùng lắng nghe những chia sẻ từ chị về những cơ hội nghề nghiệp, thách thức và những bước chuẩn bị cần thiết để vươn tới thành công trong lĩnh vực xuất nhập khẩu và quản lý chuỗi cung ứng.
In today’s era of globalization, the import-export industry plays an extremely important role in connecting markets and promoting global economic development. From transporting goods across borders to conducting international trade transactions, this industry not only offers business opportunities but also presents many challenges and demands expertise and management skills. In this context, understanding the import-export industry and supply chain management becomes a key factor for the success of businesses and individuals seeking to enter this field. At Foreign Trade University Ho Chi Minh City Campus, the Logistics and Supply Chain Management major is attracting special attention from students who aspire to pursue this promising field of international career. To provide further detailed information about the career opportunities in this major, the Department of International Business & Trade conducted an interview with Ms. Truong Thi My Duyen – Head of International Agency Sales Department at VICONSHIP Ho Chi Minh Company Limited. Let’s listen to her insights on career opportunities, challenges, and the necessary preparation steps for success in the import-export and supply chain management industry.
Xin chào chị Mỹ Duyên. Cảm ơn chị đã nhận lời mời tham gia phỏng vấn cùng Bộ môn KD&TMQT. Thưa chị, chị có thể giới thiệu đôi chút về bản thân và cơ duyên nào đã đưa chị đến với ngành xuất nhập khẩu cũng như kinh nghiệm của chị trong lĩnh vực này được không ạ?
Lời đầu tiên, cho phép chị gửi lời chào trân trọng và lời cảm ơn chân thành đến Bộ môn KD&TMQT đã dành thời gian phỏng vấn ngày hôm nay. Chị là Mỹ Duyên, hiện đang là Trưởng Bộ phận Kinh doanh Đại lý quốc tế tại Công ty TNHH MTV VICONSHIP Hồ Chí Minh. Tính đến nay, chị đã làm việc trong lĩnh vực xuất nhập khẩu hơn 6 năm rồi. Để nói về cơ duyên thì có thể nói rằng đây là một hành trình đầy thú vị. Ban đầu, chị bắt đầu sự nghiệp của mình trong lĩnh vực kinh doanh quốc tế, nơi chị được tiếp xúc với các quy trình xuất nhập khẩu và các hoạt động liên quan đến thương mại quốc tế. Từ những trải nghiệm đầu tiên đó, chị nhận ra sức hút của ngành này trong việc kết nối các thị trường và tạo ra cơ hội kinh doanh toàn cầu. Với sự hứng thú và niềm đam mê tìm hiểu về thị trường quốc tế và các quy trình xuất nhập khẩu, chị quyết định tập trung phát triển sự nghiệp của mình trong lĩnh vực này. Làm việc trong lĩnh vực này đã đem lại cho chị những bài học quý báu và cơ hội phát triển sự nghiệp. Chị đã được làm việc với nhiều đối tác quốc tế, tham gia vào các dự án xuất khẩu và nhập khẩu, và đối mặt với các thách thức đa dạng từ việc xử lý thủ tục hải quan đến việc quản lý rủi ro trong chuỗi cung ứng. Đối với chị, mỗi ngày làm việc trong ngành xuất nhập khẩu là dịp để chị có cơ hội gặp gỡ và làm việc cùng những con người tài năng và đa văn hóa từ khắp nơi trên thế giới.
Theo chị, những kiến thức và kỹ năng nào là quan trọng nhất đối với sinh viên ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng để thành công trong lĩnh vực xuất nhập khẩu?
Để thành công trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, sinh viên chuyên ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng cần trang bị một loạt kiến thức và kỹ năng quan trọng. Trước hết, các bạn sinh viên cần nắm vững kiến thức chuyên môn. Điều này bao gồm hiểu rõ các quy trình từ sản xuất, lưu kho, vận chuyển đến giao nhận hàng hóa. Đồng thời, các bạn cần am hiểu các quy định và luật pháp liên quan đến xuất nhập khẩu, thủ tục hải quan và các quy định thương mại quốc tế để đảm bảo tuân thủ và giảm thiểu rủi ro pháp lý. Kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề cũng rất quan trọng. Sinh viên cũng cần biết cách sử dụng các công cụ và phần mềm phân tích dữ liệu để đánh giá hiệu suất chuỗi cung ứng và logistics, từ đó tối ưu hóa quy trình và tìm kiếm giải pháp hiệu quả trong các tình huống khẩn cấp hoặc phức tạp.
Ngoài ra, kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm là những kỹ năng không thể thiếu đối với các bạn sinh viên. Các bạn nên học cách giao tiếp hiệu quả với các bên liên quan, bao gồm nhà cung cấp, khách hàng, đối tác vận chuyển và các cơ quan chức năng. Từ đó, các bạn có khả năng làm việc nhóm tốt hơn cũng như đảm bảo sự liên kết và phối hợp hiệu quả trong các hoạt động logistics và quản lý chuỗi cung ứng. Đồng thời, để đáp ứng yêu cầu của ngành công nghiệp hiện đại, sinh viên cũng cần thành thạo trong việc sử dụng công nghệ. Chẳng hạn như khả năng sử dụng các hệ thống quản lý nguồn lực doanh nghiệp (ERP), hệ thống quản lý vận tải (TMS) và các phần mềm chuyên ngành như SAP, Oracle hoặc các giải pháp phần mềm tương tự.
Ngoài ra, kỹ năng quản lý dự án cũng rất quan trọng. Các bạn sinh viên cần có khả năng lập kế hoạch, tổ chức và điều phối các dự án logistics và chuỗi cung ứng một cách hiệu quả. Thêm vào đó, quản lý thời gian cũng là một kỹ năng thiết yếu để đảm bảo các dự án và giao dịch xuất nhập khẩu được hoàn thành đúng hạn. Các bạn cũng nên có sự hiểu biết về thị trường quốc tế, cập nhật thông tin về xu hướng thị trường, biến động giá cả và tình hình kinh tế quốc tế để có thể thích nghi và đưa ra quyết định chiến lược.
Trong quá trình học tập và làm việc, chị đã gặp những khó khăn gì và chị đã vượt qua như thế nào?
Chắc hẳn đối với mọi người, việc gặp phải khó khăn trong công việc và cuộc sống là một điều không thể tránh khỏi. Nhưng chị luôn quan niệm rằng, mỗi thử thách đều là cơ hội để giúp mình trưởng thành và rút ra những bài học quý báu. Một trong những khó khăn lớn nhất mà chị từng đối mặt khi làm trong lĩnh vực xuất nhập khẩu đó chính là việc tuân thủ các quy định và thủ tục hải quan phức tạp. Các quy định này thường xuyên thay đổi và đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối. Để vượt qua, chị đã dành nhiều thời gian nghiên cứu, cập nhật thông tin từ các nguồn tin cậy và tham gia các khóa đào tạo chuyên sâu về quy trình hải quan. Đồng thời, chị cũng thiết lập mối quan hệ tốt với các chuyên gia và cơ quan hải quan để nhận được sự hỗ trợ và tư vấn khi cần thiết. Một khó khăn khác chị gặp phải là sự khác biệt về môi trường làm việc khi chuyển từ môi trường học thuật sang môi trường doanh nghiệp. Khi mới bắt đầu công việc đầu tiên, chị nhận ra rằng những kiến thức lý thuyết học được ở trường không phải lúc nào cũng áp dụng trực tiếp vào thực tế. Để khắc phục điều này, chị học hỏi từ các đồng nghiệp, tham gia các khóa đào tạo nội bộ và tự nghiên cứu thêm. Chúng ta có thể chủ động đặt câu hỏi và tìm kiếm lời khuyên từ những người có kinh nghiệm hơn. Điều này không chỉ giúp chị nhanh chóng nắm bắt công việc mà còn xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp và cấp trên.
Thêm vào đó, áp lực về thời gian và khối lượng công việc lớn là một khó khăn khác mà chị từng phải đối mặt. Việc xử lý nhiều đơn hàng cùng lúc đòi hỏi sự tập trung cao độ và khả năng quản lý thời gian tốt. Vì thế, chị đã vượt qua bằng cách áp dụng các kỹ thuật quản lý thời gian, ví dụ như ưu tiên công việc theo mức độ quan trọng và khẩn cấp, và sử dụng các công cụ quản lý dự án để theo dõi tiến độ công việc. Việc duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm việc ăn uống, nghỉ ngơi và tập luyện đều đặn, cũng giúp mình giữ được năng lượng và tinh thần minh mẫn để hoàn thành công việc hiệu quả. Ngoài ra, khi làm trong lĩnh vực này, sự khác biệt về văn hóa và ngôn ngữ trong quá trình làm việc với các đối tác quốc tế là một điều không thể tránh khỏi đối với các bạn vừa tốt nghiệp ra trường. Điều này đôi khi gây ra hiểu lầm và ảnh hưởng đến hiệu quả công việc. Vì thế, chị đã đầu tư vào việc tìm hiểu văn hóa của các quốc gia mà chị thường xuyên làm việc cùng.
Theo chị, xu hướng phát triển của ngành xuất nhập khẩu trong những năm tới như thế nào?
Theo kinh nghiệm quan sát của chị, 3 xu hướng phát triển của ngành xuất nhập khẩu trong những năm tới, bao gồm: (1) Sự gia tăng của công nghệ số; (2) Những thay đổi trong thương mại toàn cầu, và (3) Sự phát triển bền vững.
Thứ nhất, ứng dụng công nghệ số: Công nghệ số đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong ngành xuất nhập khẩu. Việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và blockchain sẽ cải thiện đáng kể hiệu quả và minh bạch trong quản lý chuỗi cung ứng. AI có thể dự đoán nhu cầu, tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu rủi ro. Blockchain sẽ giúp tăng tính minh bạch và bảo mật cho các giao dịch thương mại, trong khi IoT cho phép theo dõi hàng hóa trong thời gian thực. Công nghệ số hóa cũng giúp tự động hóa các quy trình giấy tờ, giảm bớt sự phụ thuộc vào thủ công và tăng tốc độ xử lý đơn hàng.
Thứ hai, sự thay đổi trong thương mại toàn cầu: Thương mại toàn cầu đang trải qua những thay đổi lớn do các hiệp định thương mại mới, chiến tranh thương mại và sự thay đổi trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc Việt Nam tham gia vào các hiệp định thương mại tự do (FTA) sẽ mở ra nhiều cơ hội mới, giúp các doanh nghiệp tiếp cận khách hàng quốc tế dễ dàng hơn. Tuy nhiên, căng thẳng thương mại giữa các quốc gia lớn có thể tạo ra những rào cản và yêu cầu các doanh nghiệp phải linh hoạt trong chiến lược xuất nhập khẩu của mình. Việc chuyển dịch chuỗi cung ứng để tránh phụ thuộc vào một quốc gia duy nhất cũng sẽ là một xu hướng đáng chú ý.
Thứ ba là xu hướng phát triển bền vững của các doanh nghiệp quan tâm hiện nay: Yêu cầu về phát triển bền vững và bảo vệ môi trường sẽ ngày càng trở nên quan trọng. Các quy định về khí thải carbon và yêu cầu về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp tìm kiếm các giải pháp logistics xanh. Sử dụng các phương tiện vận tải thân thiện với môi trường, tối ưu hóa tuyến đường để giảm thiểu khí thải, và áp dụng các quy trình sản xuất bền vững sẽ trở thành tiêu chuẩn. Ngoài ra, việc theo dõi và báo cáo về bền vững sẽ trở thành một phần quan trọng trong quản lý chuỗi cung ứng.
Ngoài ra, một số yếu tố khác như thương mại điện tử tiếp tục bùng nổ sẽ kéo theo nhu cầu cao về dịch vụ logistics và vận chuyển hàng hóa. Các doanh nghiệp cần phải thích nghi với yêu cầu về giao hàng nhanh chóng và chính xác của người tiêu dùng. Điều này đòi hỏi hệ thống quản lý kho bãi hiệu quả, dịch vụ vận chuyển linh hoạt và tích hợp chặt chẽ giữa các nền tảng thương mại điện tử và hệ thống logistics. Vì thế, doanh nghiệp nào nắm bắt được các xu hướng này và linh hoạt thích ứng sẽ có cơ hội phát triển mạnh mẽ và bền vững.
Ms. Truong Thi My Duyen – Head of International Agency Sales Department, VICONSHIP Ho Chi Minh Company Limited.
Vậy theo chị, những cơ hội nghề nghiệp nào dành cho sinh viên ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng trong tương lai?
Cá nhân chị nhận thấy sinh viên ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng tại Cơ sở II Trường Đại học Ngoại thương tại TPHCM có rất nhiều cơ hội nghề nghiệp khi theo đuổi ngành này. Với triết lý giáo dục của Nhà trường hướng tới sự khai phóng, gắn liền với thực tiễn, chị nhận thấy chương trình Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng tại Cơ sở II luôn đề cao tính ứng dụng thực tiễn trong chương trình học, giúp sinh viên có sự cọ xát và áp dụng kiến thức đã học vào môi trường doanh nghiệp. Thời gian qua, Nhà trường đã đẩy mạnh ký thỏa thuận hợp tác với các doanh nghiệp trong Hiệp hội Logistics Việt Nam và các doanh nghiệp nước ngoài để sinh viên có thể thực tập trong quá trình học tập. Đồng thời, sinh viên được tham gia các khóa đào tạo bên ngoài, tham quan cảng biển, cảng hàng không, kho bãi, nhà máy; tham gia các diễn đàn, hội thảo quốc gia và về logistics. Ngoài ra, các hội thảo chuyên đề, chương trình Ngày hội việc làm giúp sinh viên cọ xát trực tiếp với nhà tuyển dụng từ các tập đoàn lớn. Đặc biệt, sinh viên chuyên ngành LSCM còn có cơ hội được thử sức tham gia các cuộc thi chuyên môn như Fresh Connection, Young Logistics Talent, Supply Chain Mission… và đã đạt nhiều thành tích đáng tự hào cấp quốc gia và khu vực.
Vì thế, dựa trên nền tảng kiến thức và những trải nghiệm thực tế mà Nhà trường trang bị cho các bạn, chị tin chắc chuyên ngành này sẽ là bệ phóng vững chắc cho sinh viên LSCM. Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, toàn cầu hóa, cùng với sự tiến bộ của công nghệ đã tạo ra một môi trường đầy tiềm năng cho những ai theo đuổi lĩnh vực này. Sinh viên có thể hướng tới các vị trí quản lý chuỗi cung ứng, nơi các bạn sẽ giám sát và tối ưu hóa toàn bộ quá trình từ sản xuất, lưu kho, đến vận chuyển và phân phối sản phẩm. Cơ hội làm việc trong vai trò quản lý vận tải và giao nhận cũng rất rộng mở, nhất là khi nhu cầu giao hàng nhanh chóng ngày càng tăng cao. Bên cạnh đó, các vị trí chuyên viên mua hàng, chuyên viên xuất nhập khẩu cũng rất quan trọng, giúp các công ty quản lý tốt nguồn cung và tuân thủ các quy định quốc tế. Ngoài ra, các bạn sinh viên có thể trở thành chuyên viên dự báo nhu cầu, sử dụng phân tích dữ liệu để dự đoán nhu cầu thị trường, hoặc chuyên viên quản lý quan hệ khách hàng, giữ mối quan hệ tốt với khách hàng và giải quyết các vấn đề phát sinh. Với sự gia tăng của Big Data, vai trò của chuyên viên phân tích chuỗi cung ứng cũng trở nên quan trọng, giúp tối ưu hóa và đưa ra các quyết định chiến lược. Nhìn chung, với sự phát triển không ngừng của công nghệ và toàn cầu hóa, ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng mở ra rất nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn, giúp sinh viên phát triển và thành công trong sự nghiệp.
Chị Duyên có lời khuyên nào cho sinh viên đang theo học ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng để có thể chuẩn bị tốt nhất cho công việc trong tương lai không ạ?
Như chị đã chia sẻ ở trên, để chuẩn bị tốt nhất cho công việc trong tương lai, các bạn sinh viên Cơ sở II đang theo học ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng cần chú trọng vào việc trang bị kiến thức chuyên môn vững chắc, phát triển kỹ năng mềm, sử dụng công nghệ hiện đại, tích lũy kinh nghiệm thực tế, nắm bắt xu hướng thị trường, phát triển ngoại ngữ, xây dựng mạng lưới quan hệ và chuẩn bị tinh thần tích cực. Trước hết, nắm vững kiến thức cơ bản và nâng cao trong lĩnh vực logistics và quản lý chuỗi cung ứng là nền tảng quan trọng. Sinh viên nên đọc thêm sách và tài liệu chuyên ngành để mở rộng hiểu biết, đồng thời, học cách sử dụng các phần mềm quản lý như ERP, TMS và các công nghệ mới như AI, IoT và blockchain.
Phát triển kỹ năng mềm là yếu tố then chốt giúp các bạn sinh viên làm việc hiệu quả trong môi trường đa dạng. Kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề sẽ giúp họ xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp, đối tác và khách hàng. Tích lũy kinh nghiệm thực tế thông qua các cơ hội thực tập và tham gia các dự án hợp tác giữa Nhà trường và doanh nghiệp là cách tốt nhất để áp dụng lý thuyết vào thực tiễn, từ đó rút ra những bài học quý báu. Ngoài ra, việc nắm bắt xu hướng thị trường và cập nhật những thay đổi trong ngành thông qua việc theo dõi tin tức, tham gia hội thảo và sự kiện chuyên ngành cũng rất quan trọng. Sinh viên nên thành thạo ít nhất một ngoại ngữ, vì đây là yếu tố quyết định khả năng giao tiếp và làm việc trong môi trường quốc tế.
Bên cạnh đó, chị nghĩ rằng việc xây dựng mạng lưới quan hệ chuyên nghiệp với giảng viên, bạn bè, đồng nghiệp và các chuyên gia trong ngành sẽ mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho các bạn sinh viên vừa tốt nghiệp ra trường. Vì thế, các bạn có thể tích cực tham gia vào các hiệp hội chuyên ngành như Hiệp hội Logistics Việt Nam (VLA) cũng là cách tốt để tiếp cận các cơ hội mới và cập nhật kiến thức. Cuối cùng, một tinh thần tích cực và cầu tiến, sẵn sàng học hỏi và không ngại thử thách sẽ giúp các bạn sinh viên vượt qua mọi khó khăn và nắm bắt cơ hội. Thông qua việc chú trọng vào các yếu tố này, chị hy vọng rằng các bạn sinh viên Cơ sở II sẽ trang bị được cho mình những kiến thức và kỹ năng cần thiết để thành công trong ngành logistics và quản lý chuỗi cung ứng, sẵn sàng đối mặt với các thách thức và nắm bắt cơ hội trong tương lai.
Thay mặt Bộ môn Kinh doanh và Thương mại quốc tế, cảm ơn chị Mỹ Duyên đã có những chia sẻ vô cùng hữu ích và thú vị dành cho các bạn sinh viên chuyên ngành Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng định hướng nghề nghiệp quốc tế. Chúc chị nhiều sức khỏe, hạnh phúc, thành công và hy vọng chị sẽ có dịp chia sẻ nhiều hơn với Bộ môn và với các bạn sinh viên trong thời gian tới.